در حالی که مردم مناطق آسیب‌دیده در انتظار بازسازی خانه‌های تخریب‌شده‌اند و تشکل‌های بخش خصوصی از جمله انجمن انبوه‌سازان بارها برای مشارکت اعلام آمادگی کرده‌اند، دولت همچنان در سکوت به سر می‌برد و مسئولیت‌ها را به شهرداری سپرده است؛ نهادی که خود با چالش‌های مدیریتی و اجرایی فراوان روبه‌روست. اکنون نگرانی‌ها از تکرار بی‌نظمی و سردرگمی در روند بازسازی افزایش یافته است.
به گزارش روابط عمومی انجمن انبوه سازان استان تهران، نشست کمیسیون عمران اتاق بازرگانی تهران با حضور رئیس اتاق، اعضای هیات‌مدیره کمیسیون، نمایندگان بخش دولتی، انجمن انبوه‌سازان استان تهران و سایر تشکل‌های بخش خصوصی برگزار شد.
در این جلسه، موضوع آسیب‌شناسی تخریب‌های ناشی از جنگ تحمیلی و ارائه راهکارهای جبران خسارت مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
بی توجهی به توان بخش خصوصی در بازسازی منطق آسیب دیده از جنگ
ایرج رهبر با اشاره به ظرفیت‌های بخش خصوصی برای مشارکت در بازسازی خانه های آسیب دیده از جنگ، اظهار کرد: پس از جنگ و در جریان بازسازی‌ها، متاسفانه از توان بخش خصوصی استفاده چندانی نشده است. اگرچه آمادگی خود را برای مشارکت در بازسازی‌ها به صورت مکتوب به وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده‌ایم، اما تاکنون پاسخی دریافت نکرده‌ایم.
رییس کمیسیون عمران، احداث و امور زیر بنایی اتاق بازرگانی تهران و رئیس انجمن انبوه سازان استان تهران افزود: اتاق بازرگانی می‌تواند در تامین لوازم خانگی، مصالح ساختمانی، منابع مالی و اسکان موقت مشارکت داشته باشد. حتی فراخوان همکاری نیز داده‌ایم.
رهبر با اشاره به تجربه موفق گروه‌های «نفس» در دوران کرونا گفت: این گروه‌ها که با مدیریت اعضای اتاق بازرگانی شکل گرفتند، در تهیه تجهیزات پزشکی و احداث کلینیک نیز نقش داشتند. امروز نیز بخش خصوصی می‌تواند با منطقه‌بندی، بازدهی فعالیت‌ها را در مناطق مختلف افزایش دهد.
اعلام آمادگی کردیم، وزیر دستور نداده است
حسن نظرزاده دباغ نیز گفت: برای اعلام آمادگی به وزارت راه و شهرسازی مکاتبه کرده‌ایم، اما تاکنون نامه ثبت نشده و گفته‌اند تا وزیر دستور ندهد، اقدامی صورت نمی‌گیرد.
عضو انجمن انبوه‌سازان استان تهران و رئیس انجمن LSF ایران در ادامه اظهار کرد: این انجمن آمادگی دارد تا با استفاده از سازه‌های سبک، در بازسازی مناطق آسیب‌دیده مشارکت کند. حتی حاضر به انجام بازسازی بدون دریافت سود و به‌صورت سه‌شیفته هستیم. اما هنوز مشخص نیست که متولی این حوزه کدام نهاد است و همین موضوع موجب نارضایتی مردم شده است.
وی با انتقاد از واگذاری فرآیند بازسازی به شهرداری گفت: شهرداری خود با معضلات متعددی روبه‌روست و تاکنون گزارش مستندی از وضعیت بازسازی ارائه نشده است. لازم است کارگروهی میان بخش‌های مختلف خصوصی برای ساماندهی این فرآیند تشکیل شود.
بازسازی بدون نقشه و بدون متولی
سهیل آل‌رسول، عضو هیات نمایندگان اتاق ایران با تاکید بر ظرفیت نیروی متخصص کشور اظهار کرد: فارغ‌التحصیلان بسیاری در حوزه مهندسی زلزله و مقاوم‌سازی داریم، اما ورود به پروژه‌ها باید با چک‌لیست و نقشه‌های دقیق صورت گیرد. نظام مهندسی با توافق شهرداری مسئول بازسازی شده، اما از دل گزارش‌های متعدد، حتی یک پاراگراف کاربردی هم بیرون نیامده است.
وی افزود: در بازدیدهای میدانی، حتی یک برگ نقشه همراه مهندس ارزیاب نبود. اطلاعات لازم برای مدلسازی جدید فراهم نشده و تازه دیروز قرار شد شهرداری اطلاعات در اختیار قرار دهد تا نقشه‌ها استخراج شود.
سپردن بازسازی به نهاد بی نظمی مثل شهرداری اشتباست
آل‌رسول، مسئله تامین مالی را یکی از چالش‌های اصلی دانست و گفت: حضور شهرداری و واگذاری موضوع به مناطق مختلف بدون نظارت کلان دولت، راه را به بی‌راهه می‌برد. بازسازی را به شهرداری سپرده‌اند و حالا به دنبال شیوه‌ای سوداگرانه برای تامین مالی هستند. مبالغی که برای بازسازی اعلام می‌شود، شوخی است. اگر راه‌حل جدی وجود داشت، این‌گونه با سطحی‌نگری مواجه نبودیم.
وی تاکید کرد: تشکل‌های وابسته به اتاق بازرگانی در قالب مسئولیت اجتماعی، آماده اجرای مقاوم‌سازی هستند. در مرحله ساخت نیز اتاق باید از این تشکل‌ها حمایت کند. لازم است طرحی توسط کمیسیون عمران اتاق تدوین و طی آن از دولت خواسته شود که بازسازی را صرفا به شهرداری نسپارد، زیرا تا این لحظه، عملکرد این نهاد، نشانه‌ای از انسجام و نظم نداشته است.
تسهیلات باید از مسیر مشخصی به کارگروه‌های بازسازی برسد
اکبر میرشفیعی، خزانه دار هیات‌مدیره انجمن انبوه‌سازان استان تهران با اشاره به تغییر نهاد متولی بازسازی گفت: ابتدا بنیاد مسکن و اکنون شهرداری مسئول شده‌اند. دولت قصد دارد تسهیلاتی در اختیار مردم قرار دهد، اما این تسهیلات باید از مسیر مشخصی به کارگروه‌های بازسازی برسد. تجربه مشابه در نهضت ملی مسکن هم رخ داد.
وی افزود: بدون تشریفات اداری، می‌توان سازندگان را وارد فرآیند کرد. تشکل‌ها باید مستقیما با مردم وارد مذاکره شوند.
خروج نیروهای کار اتباع موجب افزایش هزینه‌ها شده است
سعید پیرزیاد، عضو هیات مدیره انجمن انبوه‌سازان استان تهران نیز اظهار کرد: ترکیب اقدامات دولت و بخش خصوصی در ابتدا ممکن است کارآمد باشد، اما در بلندمدت با چالش‌های جدی روبه‌رو خواهیم شد.
وی ادامه داد: ناامنی، نخستین ضربه را به بازار املاک و مستغلات می‌زند. خروج نیروهای کار اتباع، افزایش دستمزد و در عین حال کمبود نیروی ماهر، موجب افزایش هزینه‌ها و زمان اجرای پروژه‌ها شده است.
وی یادآور شد: صنعت ساختمان حدود ۲۵ درصد از اقتصاد کشور را دربر می‌گیرد. دولت باید تسهیلات و امتیازاتی برای فعالان این بخش در نظر بگیرد؛ همان‌طور که در سایر کشورها نیز رایج است.